TË VDEKURIT NUK JANË TË GJITHË BLU

Shiu po kalbte me shpejtësi çdo gjë që i dilte përpara duke e kthyer vendin në një moçal të madh plluskues. Shi, kaq shumë shi, sa nuk mbahej mend prej kurrkujt  të kishte rënë kaq gjatë dhe fare pandërprerje. Kanalet e ujrave të zeza e të bardha nuk e kishin duruar dot një prurje kaq të madhe e të vrullshme uji dhe ishin çarë pothuaj në të gjithë qytetin. Ishte bërë e pamundur të hapje derën apo dritaren se era  e pisllëkut t’i çonte zorrët në gojë. Më keq e kishin gratë shtatzëna të cilat në të gjithë këtë kutërbim aromash i kishin shtuar të vjellat të cilat iu shpërthenin kudo, duke u përzier me llumin e pisllëkun e përgjithshëm. Askush nuk e merrte mundimin të ndërmerrte diçka, ishte një katastrofë e vërtetë. Të mbjellat kishin shkuar dëm, shumë shtëpi ishin përmbytur me gjithësej dhe njerëzit të mjerë e të qullur deri në palcë nuk gjenin një vend të thatë ku të mund të merrnin frymë lirisht. Orendi, kafshë, trungje, llamarina, karroca fëmijësh, banga shkollash, përziheshin e lundronin lirisht me bajga, mut e minj. Qielli u nxi nga zogjtë e vegjël që ende nuk ishin gati për fluturim. Ata veçse kur binin si ca pika të mëdha shiu, ashtu të vegjël, krejtësisht të pambrojtur, pa krahë e pa pupla shkonin pas prindërve të tyre, të cilët edhe në mes të kësaj zallamahie kërkonin ushqim për të vegjëlit e pafat. Forca e instiktit ishte tepër e fortë. Vetëm ca maja objektesh që plluskonin mbi këtë ujë të pazakontë të çonte ndër mend se dikur aty, jo më larg se dy javë kishte qenë një qytet i vogël dhe i këndshëm. Shumë i qetë për të banuar. Me ca banorë po aq të qetë. Ku gjithësecili e dinte sa e kishte jorganin e vet dhe nuk përzihej fare me jorganët e të tjerëve. Një harmoni jashtë të zakonshmes dhe që nuk gjendej në asnjë vend tjetër në botë, siç besonin fort banorët e urtë të këtij qyteti, ishte shtylla ku mbahej qytetërimi. Ishte i mbuluar nga gjelbërimi, dielli shndriste me gëzim, të paktën kështu u mësohej fëmijëve në shkolla,zogjtë këndonin këngën e lumturisë dhe fëmijët kishin gjithë atë hapësirë të vraponin e të luanin të patrazuar nga asgjë.Shkurt ishte një parajsë mbi tokë-siç predikonte për çdo të dielë prifti në meshën e shenjtë.

Ishte fillim prilli dhe Ajo ishte përsëri shtatzënë me fëmijën tretë. Në fakt kishte qenë Ai që kishte këmbëngulur për këtë shtatzani.

-Treshi është numër me fat- i kishte thënë një natë përpara ngjizjes.-Ke për të parë sa mirë do na shkojnë punët.

            Ajo kishte rrotulluar gotën e verës në dorë dhe e kishte vështruar gjatë.Nuk ishte e sigurt brenda vetes. Në fakt Ajo e quante një detyrë të realizuar me sukses. Kishte arritur të riprodhonte vetveten. Mbijetesa e llojit funksionoi ashtu siç duhej. Në të vërtetë asaj i pëlqente të bënte seks me të shoqin. Me kalimin e viteve dhe me lindjen e dy fëmijëve dëshira për të bërë seks vetëm sa ishte shtuar edhe më, dhe ishte bërë më e rafinuar. I pëlqente çdo herë sikur herën e parë. Tek korridori i stadiumit të basketbollit, në kohën kur e gjithë tifozëria vendase po ulërinte me të madhe për skuadrën e tyre të zemrës, ata ishin mbështetur për muri të ndezur nga pasioni dhe epshi të cilin kishin kaq kohë që e përmbanin. Dhe pastaj as që e kishin vënë re se si kishin përfunduar në pllakat e ftohta të dyshemesë. I kujtohej tmerri i turpit që i zuri pas përfundimit, kur me nxit  shpejtuan të rregullonin rrobat dhe t’u shkonin flokëve ca gishta rregullues në vend të krëhërit. Kur u bindën se nuk i kishte parë njeri atëhere ishin lëshuar në një gaz të pafre, aq shumë sa të gjithë miqtë e tyre u habitën dhe kurrë nuk e kuptuan arsyen e vërtetë. Aty ishte ngjizur vajza e madhe. Ajo ishte dhënë plotësisht duke e ngritur veten nëpër ca udhë ndjenjash që nuk i kishte provuar më parë dhe që asaj gjithnjë i dukej se nuk ishin krejt tokësore. Ishte një shkëputje, po, po, asaj i dukej si një shkëputje. Në të njëjtën kohë Ajo jepte gjithçka të sajën, butësisht e kalonte tek trupi ngjitur me të, dhe merrte po aq butësisht gjithçka që ky trup i ofronte. Po nuk ishte vetëm kjo. Ishin edhe ca sinjale të tjera të cilat Ajo nuk dinte t’i shpjegonte, por që ishin aty dhe që asaj i dukekeshin se nuk ishin tokësore, sikur vinin nga trupat e tyre dhe në të njëjtën kohë  sikur nuk ishin të trupave të tyre. Por të dy i pranonin pa lëkundje, përkundrazi ata i kërkonin me ngulm tek njëri-tjetri. Dhe kur pandehnin se ato sinjale nuk gjendeshin andej pari dhe seksi në ato raste  ishte sa për të kaluar rradhën, në çastin e fundit, ata të dy zgjoheshin dhe fillonin të putheshin e të rrokeshin si dy njerëz që sapo ishin takuar.Çdo qelizë e trupit lëshonte sinjalin e vet dhe çdo qelizë e trupit e dëshironte tjetrën me një forcë gati të mbinatyrshme, të pandalshme dhe pa kthim. Ata duheshin. Ishin dashur që çastin e parë. Dhe Ai kishte ca kohë që i kishte kërkuar të bënin  fëmijën e tretë. Ajo e kishte mbaruar me qetësi gotën e verës së mbrëmjes, kishte vazhduar ta shikonte me ngulm të shoqin.

-Treshi është numër me fat, do ishte shumë bukur të kishim një të vogël tani, hë shpirt, si thua? - kishte përsëritur Ai pa e kuptuar se Ajo ndërkohë e kishte filluar ngjizjen, thjesht duke parë thellë brenda tij për ato tipare që do t’i jepte foshnjës. E kishte lënë gotën diku, kishte zgjatur dorën drejt tij, pa fjalë dhe ishin kapërthyer si gjithnjë në një seks të çmendur ku dashuria dhe pasioni nuk i linin rradhë njëri-tjetrit. Dhe ja tek ishte tani, shtatzënë me fëmijën e tretë. Por ndryshe nga dy barrat e tjera që nuk i kishte ndjerë fare, përkundrazi i kishte përjetuar me një kënaqësi të pafundme, kjo nuk i kishte marrë për mbarë. Mbytej në të vjella orë e pa orë. Nuk arrinte të flinte dot. Rrathët poshtë syve i ishin nxirë aq shumë sa sytë pothuaj  nuk dukeshin fare. Edhe në fytyrë ishte shumë e zbehur. Aq sa dyshuan për anemi, mirëpo analizat nuk tregonin gjë. Oreks nuk kishte pothuaj fare.Qante për hiçmosgjë. Përkëdheljet dhe llastimet e të shoqit i ngjallnin bezdi, e acaronin aq shumë sa shkonte me vrap në dy vende, ose në banjo për të vjellë, ose në shtrat për të fjetur. Atë e kishte përzënë nga shtrati. Fjongoja historike me të cilën ia kishte lidhur njëherë penisin të shoqit në vend të dhuratës për ditëlindjen, dhe që më pas ata të dy e kujtonin duke fshirë lotët që u delnin nga sytë prej të qeshurës, ishte harruar në një cep të sirtarit të komosë. Tani nuk i mjaftonte hapësira, nuk i mjaftonte ajri. Megjithëse ishte fund dimri koha ishte e ftohtë dhe në male vazhdonte të binte dëborë, asaj i dukej se nuk kishte ajër të mjaftueshëm dhe e hapte dritaren pa e vënë re se ashtu kallkanosej e kapitej fare, aq sa nuk e ndjente të shoqin që e merrte gjithë dashuri dhe e shtrinte në shtrat e mbulonte, ia hiqte ndonjë fije floku nga fytyra. E puthte gjithë dhembshuri dhe i mbushur me një ndjenjë faji. Kishte qenë Ai që e kishte dëshiruar me aq ngulm. Dhe tani, shih ç’po hiqte zemra dhe jeta e tij! Para saj nuk e jepte veten por në thelb ishte shumë i trishtuar sepse nuk e priste diçka të tillë. Nga dëshpërimi mbyllej në bodrum dhe qante e përmes lotësh lutej që Ajo të mos vuante. Le të vuante Ai. Le të vuanin të gjithë, le të vuante qyteti i tyre i paqtë, po Ajo jo. Gjendja e saj nuk kishte përmirësim. Dielli i dukej si shi, flladi si murlan,Toka, nuk e dinte, veç si Tokë jo. Barku i saj kishte filluar të çudiste mjekun që e ndiqte. Nuk ishte si gjithë barqet e tjerë, pothuaj nuk ishte i rrumbullakët.Prej tij kishin filluar të vinin ca goditje, që vetëm të një foshnjeje shtatë muajshe nuk mund të ishin. Në çastin që ndodhte shkelmimi Ajo plandosej përtokë si e kositur. Kaq e fortë ishte goditja. Dhe ndodhi më e pandodhmshmja. Për herë të parë ata të dy i fshehën mendimet prej njëri-tjetrit. Secili në mënyrën e vet ishte bërë supersticioz. Gjithë ky mundim, ky bark i pazakontë, këto shkelmime të çuditshme, e gjithë gjendja e saj, gjithë ajo këmbëngulje për fatin e numrit tre, të gjitha këto i kishin çuar në përfundimin se kjo barrë nuk ishte e zakonshme dhe se prej saj nuk do të dilte një foshnje  ngjyrë tëndafili, buçkane dhe me syçkat gjithë dritë. Të dy kishin filluar të shihnin ëndrra të frikshme dhe të dyve u dilte gjumi natën të mbuluar nga djersë ankthi e frike. Po, po, s’ishte gjë tjetër veçse frikë. Frikë nga e panjohura që i priste.

            Megjithatë, Ai vazhdonte të përsëriste si një refren se treshi ishte numër me fat, se kjo do të kalonte dhe se ata të dy do të vazhdonin të ishin të lumtur në qytetin e tyre të lumtur.

-A s’është e vërtetë që fati është si graviteti, me të cilin nuk mund të bësh pazare? Pazari ynë është vendosur që kur të njoha ty, shpirti im. Ne përjetësisht do të jemi të lumtur - i thoshte Ai, mbrëmjeve, kur Ajo ishte më e qetë dhe zbriste të rrinte pranë zjarrit.

-Fati ka rrugën e vet që ne, qeniet njerëzore nuk e njohim, bile nuk e kuptojmë as kur gjendemi duke ecur në të-thoshte Ajo e përhumbur me shikimin nga gjuhëzat e flakës në oxhak. -Mund të jetë e vërtetë që s’mund të bëjmë pazar me fatin, po kjo nuk do të thotë që fati të mos bëjë pazar me ne, dhe as që e merr mundimin as të na njoftojë. Ndoshta e kuptojmë vetëm kur vdesim. Apo kemi vdekur? E ç’mund të kuptojë një i vdekur?

-Lere vdekjen në punë të vet, nuk kemi punë me të, ne jemi për jetën - i thoshte Ai dhe i vinte dorën butë mbi bark -Apo jo? Është jeta që tani nuk është ende Fjalë dhe tani kërkon të jetojë.

-Epo, kjo e ka një kuptim, si të gjitha gjërat që e kanë një kuptim-ngulmonte Ajo-Kuptim kanë të gjitha gjërat që janë shkatërruar. Kuptim kanë edhe të gjitha gjërat që janë ndërtuar. Kuptim kanë edhe ato që kurrë nuk kanë ekzistuar. Kuptim kanë edhe të gjitha gjërat që do të ndërtohen. Ngjizja ime e ka një kuptim, numri tre e ka një kuptim, barku pa formë e ka një kuptim, foshnja që vjen do e ketë një kuptim. Uroj që ta kuptojmë këtë kuptim.

-Pse të mos mendojmë diçka më të gëzueshme? Për shembull, si do t’i ketë sytë? Të kaltër? Blu? Blu-gri? Të...-nuk e mbaroi dot fjalën Ai.

-Nuk mund të flasim për to, sepse nuk do të ketë sy- i shpëtoi Asaj

-Ç’thua, zemër?! Mos mendo kaq ligsht-i tha Ai,  por zëri padashje iu drodh.

            Nuk kishin folur më për tema që më parë i bënin me dëshirë dhe pa u lodhur.Tani i gjithë komunikimi mes tyre ishte tkurrur vetëm në atë më të domosdoshmin, të përditshmen. Ruanin me bisht të syrit njëri-tjetrin dhe në heshtje bënin dialogje të pafundme. Si dikur...

Kështu e kishin kaluar gjithë dimrin që atë vit kishte qenë me të vërtetë i ashpër. Pranvera po vononte të vinte. Duhej të kishte çelur gjethi atë fillim prilli, por në male bora binte pa pra. Qyteti ishte bërë i zymtë nën rreze hëne endacake e dashakeqe. Çdo të dielë prifti njoftonte se po vinte një shenjë e gëzimit dhe e ringjalljes së natyrës. Por përveç erës së ngjirur nëpër shkëmbenj asnjë shenjë tjetër pranvere nuk dukej. Makthi po i kalonte pragjet e shtëpive dhe po sundonte pak nga pak rrugët dhe sheshet. Për çudi ishin shtuar macet dhe ishin ca mace krejt të pacipa, të gjitha kobashe. Dhe mjaullinin pa u ndalur kurrë. Mjaullima e tyre pushtonte hapësirat e natës dhe futej deri në heshtjen e përjetshme të ullinjve që i rrinin qytetit si një kurorë. Gratë të terrorizuara nga ky makth i përgjithshëm dhe krejt i pazakontë gjetën strehë tek burrat e tyre. Edhe ato më racionalet, edhe ato ”copat e akullit” tani zhuriteshin nga malli dhe dëshira. Mendonin se e kishin kaluar makthin dhe mund të gjenin pak paqe, po kompromisi nuk zgjaste shumë në Ashdod. Dielli i Hëntë vinte dhe rrugëve era e thëllimtë përplasej sa në muret e lashtë e sa në trupat e njerëzve që dhimbja dhe vuajtja e pakuptimtë dhe e thiktë i kishte kthyer në ca rrënoja lëvizëse.

Kështu deri kur filloi.Në fakt atë natë era e thëllimtë ishte platitur dhe vendin e aj e kishte zënë një erë e ngrohtë jugu. I gjithë qyteti ishte si në një bunacë. Atë natë as macet nuk po ndiheshin. Një violinçel luante diku një melodi të ëmbël e të trishtë. Dëgjohej deri kërcimi i ndonjë peshku budalla në atë sipërfaqe deti si prej Kozmosi. Atë natë çdo gjë ishte e mbushur me një lëndë të pakuptueshme, por gjithësesi të butë dhe të mirë. Bashkë me thëllimin e erës ishte platitur dhe makthi. Njerëzit për herë të parë pas kaq kohësh kishin rënë në një gjumë të paqtë.

Ai i ulur në fund të krevatit ruante Atë që për herë të parë që nga fillimi i kësaj shtatzanie po flinte e qetë. Nuk dëgjohej fare kur merrte frymë. Aq lehtshëm sa Ai për një çast mendoi më të keqen. Por kur iu afrua më pranë dhe kur i dha një të puthur të vockël në buzët e plota  ndjeu se Ajo merrte rregullisht frymë. U përqëndrua më tepër në fytyrën e saj dhe nuk ra ndërmend thënia e së gjyshes se nuk është mirë të shikosh njeriun që do tek fle. E pra, u përqëndrua edhe njëherë gjithnjë duke e admiruar fytyrën e saj të brishtë ku e vetmja shenjë jete që arriti të dallonte ishin hijet e ëndrrave që kalonin mbi qepallat e saj si fantazmat nëpër varreza. Dikur edhe Atë e këputi gjumi. M’u aty tek këmbët e saj.Nuk e mori vesh  se kur filloi. Në fillim me ca pika të vogla dhe ngadalë, pastaj me pika më të mëdha e përsëri ngadalë. Pastaj me pika edhe më të mëdha e përsëri ngadalë. Pastaj me pika edhe më të mëdha por tani më shpejt, gjithnjë e më shpejt, aq shpejt sa menjëherë u bë si një perde e stërmadhe që mbuloi gjithçka.Një ditë, dy, tri, pesë, dhjetë, i gjithë prilli, fillimi i majit, fundi i majit... Gjithnjë me të njëjtin ritëm. Tashmë e dini se si ishte katandisur qyteti i lumtur i njerëzve dikur të lumtur. Nuk kishte mbetur më asgjë dhe jetesa aty ishte bërë krejt e pamundur. Shiu as që e kishte ndërmend të pushonte. Njerëzit, ata që kishin mbetur gjallë pas përmbytjes së tmerrshme tentonin me të gjitha mënyrat që të largoheshin nga qyteti i tyre. Po kjo ishte pothuaj e pamundur. Ç’kishte lënë shiu, përpinte balta. Ajo gjatë gjithë kësaj kohe, përjashto vetëm atë natë para fillimit, nuk kishte vënë më gjumë në sy. Fëmijët ishin kthyer në ca qenie të çuditshme, krejt të lagura. I lagur i ngjante edhe ai i barkut që kurrë nuk ia rreshti të vjellat që tani i ishin shtuar prej kërmave e kufomave që pluskonin nëpër dikurrrugët.

            - Ikim. Ikim, marrim fëmijët dhe ikim, kudo qoftë, vetëm këtu jo. Duhet të lind fëmijën - i thoshte përditë Ajo.

Ai gati e kishte humbur. E kishte humbur aq shumë sa një ditë kishte kërkuar të shkonte e të rrëfehej tek prifti. Kur kishte mbrritur drejt asaj që dikur kishte qenë kishë e kishte parë priftin të ngulur si mos më keq nga ndonjë vrundull uji në majën e shtizës së këmbanores. Po kjo nuk e kishte penguar të bënte rrëfimin e tij, ku ai ishte fajtori për këtë prapësi dhe ndëshkim që po vuanin të gjithë në qytet.

            - Isha unë që e dëshirova një gjë të tillë. Isha unë!...Isha unë se nuk duroja dot zemrën time tek vuante për mua!... Isha unë që e desha dhe e dua shpirtin tim!... Isha unë!... - ulërinte me aq sa i kishte mbetur nga zëri. Shiu vazhdonte të lëshohej mbi tokë, i rëndë, “si flokët e Asaj, që kriheshin vetiu nga pesha e vetë atyre”-mendoi për një çast duke mbrritur madje të vinte edhe çipin e buzës në gaz. Po nuk i kishte kushtet për një luks të tillë. Më në fund e ndjeu veten të gatshëm t’ia përmbushte dëshirën dhe kërkesën e përhershme të shpirtit të tij që të largoheshin prej atij vendi, që dikur u kishte falur aq shumë lumturi dhe tani po silltë kaq shumë fatkeqësi.

            - Lumturia dhe Fatkeqësia janë si çiftet pleq, nuk i thonë kurrë mirëmëngjes njëri-tjetrit kur zgjohen nga gjumi-mendoi.

            - Eja, bëhu gati, merr fëmijët se do të ikim. Nuk e di se ku, ndoshta atje ku të shikojmë dritëza xixëlluese kulture. Eja ikim nga ky vend, hapësirën e tij e pushtoi Vdekja, e pushtoi me lehtësinë e një udhëtari të regjur, e ne, nuk jemi udhëtarë, ndaj s’mund të hahemi me të.

            Ajo kishte fluturuar, sa ç’mund të fluturojë një grua me barkun e çuditshëm deri tek buza dhe aq më tepër në një vend të mbytur nga i gjithë pisllëku i moçalit të madh që ishte krijuar. Kështuqë nuk e dëgjoi pothuaj fare të shoqin tek fliste gati me vete. Mori ata që mund të quheshin fëmijë, aq shumë ishin shfytyruar prej shiut dhe gjendjes së përgjithshme, dhe u bashkua me të shoqin. Filluan ikjen. Ecën disa ditë dhe në kohën kur fuqitë po u shternin dolën më në fund në TOKË. Po, po ishte tokë e thatë, e fortë.

            - Shiko, - tha Ajo - është Tokë dhe nuk është e lagur. U ul dhe e puthi. Pas saj u ulën që të gjithë. Hodhën vështrimin rreth e qark. Gjithandej ishte tokë, e sheshtë, e fortw, e thatë, e kaftë. Asnjë shenjë gjelbërimi.Një vijë gjarpëronte përmes saj.

            -Shiko, duhet të jetë rrugë. Ne duhet të ecim përgjatë saj - tha Ai.

            Nuk ecën shumë kur në një si biçim kthese u doli përpara një makinë. Rreth e rrotull saj disa skelete njerëzish që duhej të kishin vdekur herët. Ai nuk e zgjati. Kërceu mbi timon, kontrolloi naftën. Kishte.

            -Shpëtuaaam!...Ka naftë dhe është plot. –bërtiti i ngazëllyer Ai. Por në fakt vetëm sa kishte mërmëritur me vete. Ishte në fundin e fuqive të tij. Ajo dhe fëmijët mezi u ngjitën në makinë. Ai priti sa u rehatuan dhe e ndezi. Makina filloi të ecë, në fillim ngadalë dhe pastaj gjithnjë e më shpejt. Rruga ishte e zbrazët. Asnjë shenjë jete. Ata as që e dinin ku ishin dhe ku shkonin. Vetëm ecnin, e rëndësishme ishte që të largoheshin sa më shumë nga qyteti i përmbytur e i kthyer në moçal, larg duhmës së kufomave dhe gjirizive, larg trupave të ngordhur të minjve që rrotulloheshin e përplaseshin me njëri-tjetrin si topat në një tavolinë bilardoje. Makina ecte gjithnjë e më me shpejtësi. Rruga ishte e shtruar dhe bosh. Fëmijët i kishte kapluar gjumi. Edhe Ajo ishte gati. Herë pas herë i hidhte ndonjë vështrim të shoqit, e dinte që edhe Ai nuk mund të rezistonte gjatë.

            - Pushojmë më mirë - i tha Ajo.

            -Jo, jo, ikim ndoshta mbërrijmë në ndonjë vend dhe pushojmë tamam - iu përgjigj Ai - Boll kemi hequr, duhet të mbërrijmë sa më parë. Pastaj edhe vogëlushi e do një strehëz, apo jo? Ti vetëm mbahu, - i tha Ai duke i kaluar pëllëmbën e dorës përgjatë kokës deri tek mjekra. Asaj i erdhi mirë dhe nuk e zgjati. Ai kishte të drejtë. Më mirë sa më parë.Makina vazhdonte të ecte me shpejtësi. Ecën nja dy-tri orë kur para tyre u shfaq një qytet.

            -Zgjohu, shpirt, mbërritëm- i tha Ai dhe vazhdoi ta ngiste makinën deri në maksimumin e shpejtësisë. Ajo dhe fëmijët nuk arritën as të hapnin sytë dhe të shihnin qytetin, shpëtimin e tyre se në të qindën e sekondës makina u rrotullua rreth vetes disa herë duke i zënë përfund që të gjithë. Edhe fëmijët që nga ky rrotullim kishin fluturuar jashtë saj disa metra më tej, kishin vdekur. Ai i ndarë në mes nga timoni dhe Ajo më andej e hapur, gati për të lindur foshnjen me fatin e treshit. I kishin parë. Menjëherë erdhën dhe i morën. Aksidenti zuri vendin qëndror në të gjitha edicionet e lajmeve. Ishte me të vërtet tragjik dhe shumë i rëndë. Por qyteti u trondit edhe më tepër kur nga gruaja e deklaruar e vdekur, lindi një foshnje, buçkane, por pa sy. Foshnja qau vetëm njëherë me një të qarë therrëse e ngjethëse, që mamitë që e pritën thanë që nuk kishin dëgjuar kurrë më parë. Më vonë u kujtuan që pikat e para të shiut në qytet kishin filluar butë-butë, pikërisht në çastin kur ajo foshnje kishte piksamë. Edhe ajo vdiq.Fëmija i tretë.

-Është numër që sjell fat, por për këta fatkeqë, fati u mashtrua nga Vdekja - kishte thënë mamia që e priti foshnjwn.

Njerëzit e atij qyteti të largët nuk e dinin kush ishin viktimat, nuk dinin në kishin të afërm. Megjithë njoftimet e bëra askush nuk u kishte dalë për zot. Tragjedia thellohej, bëhej tri herë tragjedi. Ata i kishin lënë pa varrosur.Sipas një rregulli në një nga ditët pasuese do t’i varroste pushteti në një gropë të përbashkët.Varrimi i trupave të aksidentit tragjik u bë temë e ditës. Të gjithë diskutonin. Të gjithë kërkonin të dinin nga kishin ardhur ata .Asnjë shenjë, asnjë lajm. Ata vazhdonin të rrinin në morgun e qytetit të shtrirë njëri përbri tjetrit. Fëmijëve u kishin vënë nga një numër, edhe të porsalindurit pa sy, treshi. Ai ishte treshi, numri me fat. Po, kjo ishte e vërtetë, ai ishte treshi, numri me fat, por askush nuk e kishte përcaktuar në ç’anë ishte fati, ishte i mirë apo i keq?

            Kjo punë i shkoi një ditë në vesh rojtarit të varrezës së qytetit. Edhe ai si gjithë të tjerët ishte i prekur nga kjo tragjedi, ishte i tronditur nga lindja e foshnjës pa sy, ishte i tronditur se atë e kishte lindur një grua e vdekur, ishte i tronditur kur dëgjonte komentet e njerëzve. Ai kishte një shtëpi më të dalë të qytetit me një kopësht pas shtëpie dhe me oborr përpara. Ishte merakli dhe si oborrin, si kopshtin i mbante mirë. Çohej me natë dhe punonte. Përditë. Ishte besimtar. Besonte në dashurinë njerëzore. Ndoshta duke qenë gjithnjë në shoqërinë e varreve të të vdekurve, kishte krijuar një kod bashkëbisedimi e marrëveshjeje me ta. Aq shumë ishte thelluar në këto bashkëbisedime sa kishte mbwrritur edhe t’i njihte. Besonte se mendja është burim i gjithçkaje, mjafton që ajo të zërë vendin që i takon dhe është ajo vetë që e shndërron Ferrin në Parajsë dhe Parajsën në Ferr. Besonte edhe se të vdekurit kanë shpresën e tyre. Mendonte se për të si edhe për të gjithë të vdekurit Shpresa mund të ishte një pikënisje, dhe kjo mund të ndodhte vetëm nëse Dashuria ishte përgjithmonë. Rojtari i dashuronte njerëzit, e dashuronte Jetën dhe respektonte Vdekjen. Shumë bashkëqytetarë e merrnin për të çmendur dhe në rastin më të mirë si shumë të çuditshëm. Ishte miqësor, fliste rrallë, i artikulonte fjalët shumë ngadalë por punën e bënte mirë. Që në rini të vet kishte bërë vetëm këtë punë.

- Merret vesh më kollaj me të vdekurit dhe lulet se sa me të gjallët - kishte thënë njëherë e shoqja.

Në një nga këto ditë turbulluese për gjithë qytetin Rojtari u ngrit më herët se zakonisht. Mori veglat dhe shkoi pas shtëpisë, në kopësht. Gërmoi pesë gropa, dy të mëdha e tre të vogla. I la veglat dhe shkoi brenda.

            - Çfarë po bën? - e pyeti e shoqja.

            - Rri dhe shiko - iu përgjigj Rojtari.

Gruaja nuk ngulmoi. E dinte se nuk do merrte më shumë. Pasi u vesh me rrobat më të mira, vuri edhe kapën në kokë dhe doli. Drejt e në Bashki. Atje kërkoi me shumë përunjësi dhe respekt që trupat e asaj familjeje fatkeqe, që nuk dihej nga kishin ardhur, t’i varroste me nderimin e duhur në kopshtin e shtëpisë së tij.

            -Të paktën të dihet se ku kanë ndalur. Shtëpia ime është edhe e tyrja. Mjerë ai që e rrit veten pa dashuri. Një njeri i tillë një ditë do ta gjejë veten në gërmadha shkatërrimi, dëshpërimi e vetmie. Këta të shkretët kanë pasur shumë dashuri me njëri-tjetrin, aq shumë sa vetë dashuria nuk e mbajti dashurinë e tyre. Ndoshta s’e dini, por të vdekurit njihen nga ngjyrat dhe ata vijnë nga të gjitha ngjyrat. Këta vijnë nga bluja. Bluja e detit në një ditë të bukur vere. Do t’i varros unë. Nëse nuk ndodh kështu, bluja e tyre do na marrë me vete të gjithëve me kuç e me maç. Nëse doni mund të vini në këndim - kaq tha Rojtari dhe iku pa e pritur miratimin. Ishte fjalimi më i gjatë që kishte mbajtur ndonjëherë.

            Të nesërmen, pasi lajmi kishte marrë dhenë, atyre të pestëve iu bë një varrim madhështor, megjithë shiun e butë që kishte nisur të binte ngadalë, shumë ngadalë...